Miażdżyca jest jedną z najczęściej występujących chorób układu krążenia, to główna przyczyna chorób serca i naczyń krwionośnych. Narażeni są na nią przede wszystkim mężczyźni. Ryzyko zachorowania rośnie wraz z wiekiem, a nieleczona miażdżyca może mieć bardzo poważne konsekwencje.
Miażdżyca to przewlekły, postępujący proces chorobowy. Pod wpływem wielu czynników dochodzić może do uszkodzenia błony wewnętrznej naczyń tętniczych, zmiany komórek mięśni gładkich ściany tętnicy i tworzenia tkanki łącznej.
Na skutek zalegania blaszki miażdżycowej, naczynia krwionośne zwężają się i krew przepływa przez nie z coraz większym trudem. Serce, które działa jak pompa, przyśpiesza pracę by krew płynęła szybciej. Tymczasem, zwężone blaszką miażdżycową tętnice są zbyt wąskie, by rozrośnięte serce dostało tyle krwi, ile potrzebuje. Proces ten nieuchronnie prowadzi do rozwoju choroby wieńcowej, a później do zawału serca.
Najważniejsze objawy niedrożności tętnic dotyczą układu sercowo-naczyniowego, niektóre z nich to:
Czynniki przyśpieszające rozwój choroby:
Badania
Niestety nie ma jednego konkretnego badania, które pozwoliłoby z całą pewnością potwierdzić miażdżycę. Gdy w tętnicach jest już bardzo dużo blaszki miażdżycowej, można ją wykryć za pomocą badania USG. Na monitorze widać wtedy poszerzenie oraz pogrubienie ścian naczyń. Przydatne jest badanie USG z przystawką Dopplera, dzięki któremu lekarz może ocenić zaburzenia przepływu krwi przez naczynia. Stan tętnic wieńcowych pozwala też ocenić tomografia komputerowa i koronarografia. Ryzyko zagrożenia miażdżycą można również oszacować badając poziom całkowitego cholesterolu, jego frakcji LDL (złej) i HDL (dobrej) oraz stężenie triglicerydów we krwi.
Poza czynnikami genetycznymi, olbrzymi wpływ na rozwój miażdżycy ma styl życia. Należy zadbać o normalizację masy ciała i ciśnienia tętniczego krwi, zaprzestać palenia tytoniu, wskazany jest regularny i umiarkowany wysiłek fizyczny a także dieta niskotłuszczowa np. śródziemnomorska. Konieczna jest również ocena gospodarki tłuszczowej (z oceną patologicznych frakcji cholesterolu) i ewentualne leczenie farmakologiczne. W razie współwystępowania cukrzycy, konieczna jest normalizacja poziomu glikemii i unikanie hiperglikemii.
Leczenie
W leczeniu miażdżycy stosuje się przede wszystkim leki obniżające ciśnienie, krzepliwość krwi oraz poziom cholesterolu we krwi. Bardziej zaawansowana postać choroby wymaga interwencji chirurgicznej. Poprzez nacięcie naczynia usuwa się blaszkę miażdżycową. Alternatywnym zabiegiem jest angioplastyka (rozszczepienie ścian tętnicy i spłaszczenie blaszki miażdżycowej) lub wszczepienie by-passów.
W przypadku stwierdzenia wysokiego poziomu lipidów we krwi, w pierwszej kolejności należy zmienić tryb życia – zacząć w trybie pilnym: zdrowo się odżywiać, zrzucić nadwagę, zwiększyć dawkę ruchu, zerwać z nałogami. Często przywraca to prawidłowe stężenie lipidów. Jeśli tak się nie stanie, stosuje się leki obniżające poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi – zawsze są one dostosowywane do konkretnego pacjenta i przepisywane przez lekarza. Niestety nie ma leków, które zupełnie likwidują zmiany miażdżycowe.
Normy badań
W Europie przyjęto, że u dorosłego człowieka stężenie całkowitego cholesterolu we krwi nie powinno być wyższe niż 200 mg/dl. Jeśli jest większe - trzeba wykonać badania frakcji cholesterolu (LDL i HDL) oraz stężenia triglicerydów.
Cholesterol całkowity – stężenie prawidłowe poniżej 200 mg/dl
Frakcja LDL (zły cholesterol) – stężenie prawidłowe poniżej 130 mg/dl
Frakcja HDL (dobry cholesterol) – stężenie prawidłowe powyżej 45 mg/dl
Triglicerydy – stężenie prawidłowe poniżej 200 mg/dl
lek. Radosław Sierpiński
Klinika Zaburzeń Rytmu Serca
Instytut Kardiologii w Warszawie,
Stowarzyszenie "Serce dla Arytmii"
